Okul Öncesi Herşey

Okul Öncesinde Erken Matematik: Sayma, Örüntü ve Ölçme

Erken matematik, sayma, örüntü, ölçme, şekiller/geometri ve veri gibi alanlarda oyun temelli deneyimlerle gelişir. Hedef; matematik dilini günlük rutinlere yerleştirerek çocukların karşılaştırma, tahmin, sınıflama ve problem çözme becerilerini güçlendirmektir.

Sayma İlkeleri (Temel Çerçeve)

Bire bir eşleme: Her nesneye bir sayı söylenir.
Sabit sıra: “1–2–3–4…” sabit diziyi koru.
Kardinalite: Son söylenen sayı toplamı verir.
Abstraksiyon: Nesneler farklı türde olabilir (kalem+taş+kapak).
Sıra bağımsızlığı: Sayma sırası toplamı değiştirmez.

Yaşa Göre Beklentiler (3–6 Yaş)

Yaş	Sayma & Karşılaştırma	Örüntü	Ölçme & Şekiller
3–4	1–5 nesnede bire bir eşleme; “çok–az”	AB örüntüyü fark eder	Uzun–kısa; daire–kareyi ayırt eder
4–5	1–10 sayar; “kaç tane?” sorusuna son sayıyla yanıt	AB–AAB oluşturur	Uzunluk/kapasiteyi standart olmayan birimle karşılaştırır
5–6	20’ye doğru sayma; 10 içinde toplama–çıkarma somut deneyimler	ABC/ABB yaygınlaştırır	Üçgen–dikdörtgen–küre–küp dilini kullanır; basit grafik okur

Düşük Maliyetli Matematik Materyalleri

Şişe kapakları, mandal, ponpon, lego/blok, sayı kartları, nokta kartları (1–6)
İp, kâğıt şerit, metre yerine küpler/kapak; su kapları, huni, bardak
Terazi (asılan askı + iki kâse), ölçüm kaşıkları, kum saati
Örüntü şeritleri, grafik panosu (çetele–resim grafiği)

Sayma ve Kardinalite Etkinlikleri

Kapak Sayacı: Kapakları sırayla dizerken her birine tek dokunuş–tek sayı.
“Kaç Tane Kaldı?” 5 kapaktan 2’sini ört; “Görmeden tahmin et” → aç ve kontrol.
Kimde Daha Fazla? İki kaba rastgele kapak at; “fazla–az–eşit” dilini kullan.
Adım Say! Kapıya kadar adımları say; dönüşte farklı bir sıradan say.

Subitizing (Hızlı Tanıma) – 1–6 İçin Altın Etkinlik

Nokta kartlarını 2 sn göster → “Kaç gördün? Nasıl fark ettin?”
3 ve 4 için gruplama dili: “2 ve 1 daha…”, “2+2 gibi gördüm.”
Zar oyunları: At–sayı kadar zıpla/taş koy.

Örüntü Oyunları (AB–AAB–ABB–ABC)

Vücut örüntüsü: El–diz / El–el–diz / El–diz–omuz.
Malzemeyle örüntü: Kırmızı–mavi kapak (AB) → kırmızı–kırmızı–mavi (AAB).
Örüntü tamamlama: Boş kareye hangisi gelir? “Neden?” sorusunu ekleyin.
Örüntüyü çevir: Yatay kurulan örüntüyü dikey olarak yeniden inşa et.

Ölçme: Uzunluk–Ağırlık–Kapasite (Standart Olmayan Birimlerle)

Alan	Etkinlik	Matematik Dili
Uzunluk	“Masanın boyu kaç kapak?” – Kapakları uç uca diz	uzun–kısa, daha uzun, fark, birim
Ağırlık	Askı terazide iki nesneyi karşılaştır	ağır–hafif, dengede, daha ağır
Kapasite	İki bardağı küçük kaşıkla doldur–kaç kaşık?	dolu–boş, daha çok/az, taşma

İpucu: Birimi aynı tutun (hep kapak ya da hep küp). Birim değişirse sonuç karşılaştırılmaz.

Şekiller ve Geometri

2B: Daire, kare, üçgen, dikdörtgen – kenar/köşe dili.
3B: Küp, küre, silindir, koni – “yuvarlanır mı/durur mu?” sorgusu.
Konum dili: üstünde–altında–arasında–önünde–arkasında–yanında.
Parça–bütün: Tangram/şekil eşleştirme ile bütün–parça ilişkisi.

Veri Toplama ve Grafik

Oylama: “Bugün hangi oyunu istiyorsun?” – çıkartmaları sütuna yapıştır.
Çetele & resim grafiği: “Hangi meyveyi daha çok seviyoruz?” → yorumla: en çok–en az–kaç fark.

Matematik Konuşma Kalıpları (Poster Metni – Kopyala/Yapıştır)

Gördüğüm: … • Tahminim: … • Neden? … • Başka nasıl yapabiliriz? … • Kaç fark var? …

İstasyon Kurulumu (Sınıf)

Sayma masası: Nokta kartları, zar, kapak–ponpon; “kaç tane” oyunları.
Örüntü şeridi: Renkli kapaklar/boncuklar, boş örüntü kartları.
Ölçme köşesi: Askı terazi, ölçüm kaşıkları, su–kum istasyonu.
Geometri alanı: Şekil kartları, tangram, 3B nesne sepeti.
Grafik panosu: Günün sorusu için çetele/sticker sütunları.

Haftalık Mikro Plan (Örnek, 3–6 Yaş)

Gün	Odak	Etkinlik	Pekiştirme
Pazartesi	Sayma & kardinalite	Kapak sayacı + “kaç kaldı?”	Spesifik övgü kartları
Salı	Subitizing	Nokta kartları + zar oyunları	“Hızlı göz” etiketi
Çarşamba	Örüntü	AB→AAB→ABB şeritleri	Örüntü ustası rozeti
Perşembe	Ölçme	“Masanın boyu kaç küp?” + askı terazi	Mini bilim insanı kartı
Cuma	Geometri & grafik	Şekil avı + meyve oylaması grafiği	Grafik dedektifi etiketi

Değerlendirme: Kısa Rubrik & Anekdot

Gösterge	1 Başlangıç	2 Gelişiyor	3 Yeterli	4 İleri
Sayma	Sıralama karışık	1–5 doğru eşleme	1–10 ve kardinalite	Subitizing & 10 içinde esneklik
Örüntü	Farketmekte zor	AB tanır	AB kurar–tamamlar	AAB/ABB/ABC geneller
Ölçme	Dil sınırlı	Uzun–kısa/çok–az	Aynı birimle karşılaştırır	Farkı ifade eder (“2 küp daha uzun”)

Anekdot örneği: “16.09 – Ölçme: Bardağı 6 kaşıkla doldurdu; ‘diğeri 4 kaşık, bu iki kaşık daha çok’ dedi.”

Dahil Etme ve Farklılaştırma

Görsel destek: Sayma şeritleri, büyük nokta kartları, şekil piktogramları.
Duyusal hassasiyet: Sessiz zar, yumuşak manipülatifler.
Zorluk ayarı: Birim boyutunu büyüt/küçült; örüntü uzunluğunu artır/azalt.
Ev bağlantısı: “Merdiven çıkarken basamak say” – “Market listesinde 3 ürün bul”.

Kaçınılacak Hatalar

Ezber odaklılık: Anlam olmadan sayı ezberi pekişmez; nesne–sayı eşlemesi şart.
Karışan birimler: Aynı ölçümde farklı birim kullanmak sonuçları bozar.
Uzun oturumlar: 8–12 dakikalık mini istasyonlar motivasyonu korur.

Sonuç

Erken matematik, günlük akışın doğal bir parçasıdır: say, karşılaştır, tahmin et, ölç, kaydet. Basit materyaller ve zengin dil ile çocuklar matematik düşünmeyi eğlenceli biçimde öğrenir.

Daha fazla çocuk gelişimi ve erken matematik etkinlik planları için www.okuloncesihersey.net’i ziyaret edebilirsiniz.

Anahtar Kelimeler: okul öncesinde matematik, sayma etkinlikleri, kardinalite, subitizing hızlı tanıma, örüntü çalışmaları AB AAB ABC, ölçme uzunluk ağırlık kapasite, şekiller geometri, grafik ve çetele, matematik dili, haftalık matematik planı